Arginina - co to jest, właściwości, zastosowanie oraz przeciwwskazania (2024)

Arginina występuje powszechnie w produktach roślinnych i zwierzęcych. Znajduje ona szerokie zastosowanie w kosmetyce, sporcie oraz zapobieganiu poważnym schorzeniom układu krążenia i wątroby. Czym jest arginina i jakie właściwości posiada? Kto powinien ją przyjmować?

Arginina | Danijela Maksimovic / Shutterstock

SPIS TREŚCI

• Arginina – co to jest?
• Jakie są źródła argininy?
• Arginina u noworodków
• Zastosowanie argininy
• Arginina – działania niepożądane i bezpieczeństwo
• Przeciwwskazania do stosowania argininy
• Interakcje leków z argininą
• Z czym nie łączy się argininy?
• Arginina – preparaty i dawkowanie
• Rodzaje argininy
• Arginina w kosmetykach
• Arginina jako lek
• Arginina w sporcie

1. mięso (konina, wołowina, indyk),
2. soja,
3. migdały,
4. makrela,
5. owoce morza,
6. kasza (gryczana, jaglana, manna),
7. mleko,
8. jajka,
9. nasiona,
10. oraz orzechy.

Pomimo że arginina dostarczana jest z zewnątrz wraz z pożywieniem, to organizm ludzki również posiada zdolność do jej wytwarzania. Proces ten odbywa się na drodze wewnątrzkomórkowej degradacji białek oraz endogennej syntezy. Uzupełniając niedobory tego aminokwasu z dietą, warto zwrócić uwagę, że wyższą przyswajalnością charakteryzuje się arginina pochodząca ze źródeł roślinnych niż zwierzęcych.

Czytaj też: Czym zastąpić mięso? Produkty roślinne bogate w białko

Arginina u noworodków

Arginina u noworodków pełni znaczącą rolę. Główny pokarm małych dzieci to mleko matki. Dostarcza ono niezbędnych składników odżywczych, które biorą udział w prawidłowym procesie rozwojowym organizmu. Na skład mleka wpływa wiele czynników, a ilość argininy zawarta w tym pożywieniu nie zawsze odpowiada dziennemu zapotrzebowaniu na ten aminokwas.

Małe dzieci bardzo szybko rosną, dlatego potrzebują więcej materiału budulcowego. Dlatego właśnie, produkcja tego aminokwasu jest dużo wyższa u niemowląt i stanowi nawet do 30% całkowitej ilości dostarczanej organizmowi. Dla porównania dorosła osoba syntetyzuje jej znacznie mniej, a mianowicie od 5 do 15%.

Sprawdź: Dieta kobiet karmiących piersią - co powinna zawierać? Menu dla matek karmiących

Zastosowanie argininy

Zastosowanie argininy w wielu schorzeniach możliwe jest przez to, że uczestniczy ona w wytwarzaniu tlenku azotu, który posiada wiele właściwości terapeutycznych. Działa zwłaszcza na układ sercowo-naczyniowy, szczególnie na naczynia krwionośne, powodując ich rozszerzenie oraz spowalniając patologiczną przebudowę. Ponadto hamuje zlepianie trombocytów – płytek krwi. Dzięki temu aminokwas ten wykorzystuje się w leczeniu oraz profilaktyce schorzeń spowodowanych nieprawidłową pracą śródbłonka naczyniowego, czyli takich, które wynikają z niedoboru lub całkowitego braku tego tlenku.

Zastosowanie argininy obejmuje:

1. infekcje,
2. marskość wątroby,
3. trudno gojące się rany,
4. rany pooperacyjne,
5. oparzenia,
6. bezpłodność u mężczyzn,
7. impotencję,
8. choroby sercowo-naczyniowe,
9. chorobę wieńcową,
10. nadciśnienie tętnicze,
11. niskie krążenie żylne,
12. intensywny trening,
13. dietę u sportowców,
14. miażdżycę,
15. niewydolność serca,
16. cukrzycę,
17. jaskrę.

Czytaj także: Dieta diabetyka. Jak się odżywiać przy cukrzycy?

Arginina – działania niepożądane i bezpieczeństwo

FDA (Food and Drug Administration) - Agencja Żywności Leków podaje, że aminokwasy mogą być bezpośrednio dodawane do żywności. Argininę jako substancję naturalnie występującą w żywych organizmach można uznać za bezpieczną nawet przy stosowaniu dużych dawek. Może to być aż do 30 gramów dziennie.

Warto zaznaczyć, że każda substancja stosowana w nadmiarze wywołuje działania niepożądane. W przypadku przedawkowania argininy mogą wystąpić dolegliwości ze strony układu pokarmowego objawiające się biegunką i nudnościami. Ze względu na występujące podrażnienie przełyku po podaniu doustnym kapsułek należy popić je wodą. W celu uniknięcia efektu przeczyszczającego warto argininę stosować razem z posiłkami.

1. Tryptofan - działanie, opinie, skutki uboczne stosowania

W produktach kosmetycznych stosowanych do pielęgnacji ciała maksymalne stężenie argininy powinno wynosić 18%. Ponadto arginina nie wykazuje działania drażniącego i uczulającego na skórę. Bezpieczeństwo to potwierdza CIR (Cosmetic Ingredient Review) - grupa odpowiedzialna za ocenę bezpieczeństwa składników pielęgnacyjnych i kosmetycznych.

Przeciwwskazania do stosowania argininy

Przeciwwskazania do stosowania argininy obejmują:

1. skłonność do powstawania alergii,
2. kwasica metaboliczna,
3. kwasica oddechowa,
4. schizofrenia,
5. ciąża,
6. karmienie piersią,
7. niewydolność nerek,
8. niewydolność wątroby,
9. niedrożność dróg żółciowych,
10. zaburzenia przemian aminokwasów,
11. zaburzenia elektrolitowe, szczególnie związane z potasem.

Przeczytaj: Zakwaszenie organizmu – prawda czy mit?

Interakcje leków z argininą

Nie występuje zbyt dużo interakcji leków z argininą. Szczególną ostrożność podczas suplementacji tego aminokwasu powinny zachować osoby przyjmujące leki moczopędne, które oszczędzają potas. Do tej grupy należą spironolakton, amiloryd, triamteren oraz eplerenon. Podczas łącznego stosowania tych związków wrasta ryzyko hiperkaliemii, czyli zbyt wysokiego stężenia potasu.

1. Lizyna - rola w organizmie, występowanie, objawy niedoboru

Arginina – preparaty i dawkowanie

Poza naturalnym występowaniem argininy w wysokobiałkowych produktach spożywczych znajduje się ona w suplementach diety w formie kapsułek, tabletek, a nawet proszku. W preparatach tych ilość argininy wynosi od 0,2 do nawet 1 gramów. Z pewnością to najprostsze i najszybsze rozwiązanie w celu uzupełnienia niedoborów, tym bardziej że charakteryzują się one wysoką przyswajalnością.

Zalecana dawka tego aminokwasu to od 3 do 8 g, jednak należy zwrócić uwagę na informacje dołączone do każdego produktu. Dawkowanie może różnić się w zależności od zaleceń producenta danego preparatu. Z tego powodu należy ściśle przestrzegać instrukcji zawartych w ulotce.

Najlepszy efekt przynosi zastosowanie tych aminokwasów w godzinach porannych lub popołudniowych. Nie zaleca się podawać ich mniej niż 2 godziny przed snem, gdyż wiąże się to ze zwiększeniem produkcji insuliny we krwi. W celu uniknięcia efektu przeczyszczającego warto argininę stosować razem z posiłkami.

Rodzaje argininy

Arginina w suplementach diety znajduje się w wielu postaciach, co może utrudnić jej odpowiedni dobór. Wyróżnić można następujące rodzaje argininy:

1. L-arginina - jest to najbardziej znana forma argininy, która występuje w jej wolnej postaci. Charakteryzuje się dobrą wchłanialnością.
2. Alfa-ketoglutaran L-argininy (AAKG) - związek ten powstaje w wyniku połączenia wolnej formy tego aminokwasu z kwasem alfa-ketoglutarowym. Charakteryzuje się dużo lepszą przyswajalnością od L-argininy, przez co jest dużo droższy.
3. Chlorowodorek L-argininy, który przyswaja się wolno. Co więcej, cechuje się dobrą rozpuszczalnością w wodzie i gorzkim smakiem.
4. Jabłczan L-argininy, którypowstaje przezpołączenie l-argininy i jabłczanu. Należy do trwałych związków, dobrze wchłanialnych, ale o krótkim efekcie działania.
5. Piroglutaminian L-argininy powstający w wyniku reakcji między wolną formą a kwasem piroglutaminowym.
6. Ester etylowy L-argininy - związek o złożonej budowie, który jest produktem procesu estryfikacji. Na tle innych form argininy odznacza się najlepszą trwałością, biodostępnością oraz przyswajalnością.

Sprawdź: Suplementacja w okresie jesienno-zimowym. Po jakie witaminy sięgać?

Arginina w kosmetykach

Arginina znajduje szerokie zastosowanie również w przemyśle kosmetycznym. Produkty, w których można znaleźć te składniki, obejmują produkty dla niemowląt, produkty do kąpieli, produkty oczyszczające, kosmetyki do makijażu oczu, preparaty do golenia oraz produkty do pielęgnacji włosów i skóry.

Dzięki argininie włosy stają się łatwiejsze do rozczesywania, bardziej miękkie, lśniące i lekkie. Co więcej, w wielu szamponach i odżywkach ograniczających wypadanie włosów wykorzystywane są zdolności argininy wspomagające wzrost włosów. Ponadto charakteryzuje się zatrzymywaniem wody na skórze, działając jako substancja utrzymująca wilgoć.

Czytaj też: Napój drożdżowy na odchudzanie, włosy, cerę i trądzik

Dodatkowo służy jako środek maskujący zapach produktu kosmetycznego. Jako przeciwutleniacz pełni funkcję ochronną przed wolnymi rodnikami, które przyczyniają się do powstawania drobnych zmarszczek. Efekt zapewniający młody wygląd skórze arginina zawdzięcza wspomaganiu produkcji dobroczynnego kolagenu oraz zdolności regeneracyjnym, co wykorzystuje się np. w preparatach kosmetycznych do pielęgnacji cery dojrzałej.

Arginina jako lek

Ogromne możliwości wykorzystania właściwości argininy jako leku w specyficznych stanach fizjologicznych oraz schorzeń cały czas przykuwają uwagę naukowców. Dostępne badania prowadzone zarówno na świecie, jak i w Polsce są dowodem wykorzystania argininy we wspomaganiu leczenia w chorobach wątroby oraz układu sercowo-naczyniowego.

Działanie hepatoprotekcyjne argininy zapewnia jej zdolność do przekształcania toksycznej substancji dla wątroby, nazywanej amoniakiem, w mocznik. Przemiana ta powoduje nasilenie intensywności cyklu mocznikowego. Dzięki temu korzystnemu efektowi farmakologicznemu arginina została wprowadzona i dopuszczona do obrotu na polskim rynku jako preparat bez recepty. Co więcej, arginina służy jako odtrutka w zatruciach amoniakiem.

Czytaj więcej: Dieta wątrobowa - jak wygląda? Zasady żywienia przy uszkodzonej wątrobie

Arginina w sporcie

Arginina w sporcie znajduje zastosowanie również przez jej dwie właściwości. Stanowi ona bowiem substrat do syntezy tlenku azotu i endogennej kreatyny. Związki te odpowiadają za wiele funkcji w organizmie. Jedną z nich jest rozszerzenie naczyń krwionośnych oraz usprawnienie przepływu krwi. Sprawia to, że do komórek mięśniowych trafia więcej składników odżywczych.

Ponadto aminokwas ten skraca czas potrzebny do regeneracji organizmu po intensywnych treningach, co powoduje, że mięśnie szybciej ulegają „naprawie”. To przyspieszenie odbudowy uszkodzonych struktur komórkowych możliwe jest dzięki dekarboksylacji argininy.

1. Jak obniżyć cholesterol dietą i sportem?

Z kolei kreatyna odpowiedzialna jest za dostarczenie energii komórkom. Powoduje wzrost zawartości fosfokreatyny oraz umożliwia resyntezę ATP – związku, który jest bezpośrednim nośnikiem energii. Mechanizm ten umożliwia lepszą wydajność i intensywność pracy mięśni.

Z tych powodów arginina cieszy się sporą popularnością wśród osób uprawiających sport. Odpowiednia jej podaż w dobrze zbilansowanej diecie przyniesie oczekiwane rezultaty. Przy suplementacji warto zwrócić uwagę na rodzaj wysiłku fizycznego, co zapewni jeszcze lepsze efekty.

Arginina to aminokwas niezbędny dla organizmu człowieka. Znikoma ilość interakcji oraz cenne właściwości farmakologiczne sprawiają, że uzupełnienie niedoborów przynosi mnóstwo pozytywnych aspektów dla zdrowia.

Dziękujemy, że przeczytałaś/eś nasz artykuł do końca.

Bądź na bieżąco! Obserwuj nas w Wiadomościach Google.

Treści z serwisu Medonet mają na celu polepszenie, a nie zastąpienie, kontaktu pomiędzy Użytkownikiem a jego lekarzem. Serwis ma charakter wyłącznie informacyjno-edukacyjny. Przed zastosowaniem się do porad z zakresu wiedzy specjalistycznej, w szczególności medycznych, zawartych w Serwisie należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem.

• Print Icon
• Mail Icon